Xu thế lớn: Phát triển lĩnh vực xe ô tô điện tại Việt Nam

Với ưu điểm thân thiện môi trường, xe ô tô điện đang là xu hướng tất yếu của ngành công nghiệp ô tô thế giới nói chung, và Việt Nam cũng không là ngoại lệ. 

Xác định mức độ tiềm năng của ngành ô tô điện

Theo Cục Công Nghiệp (Bộ Công Thương), hiện nay tại Việt Nam ngoài Doanh nghiệp Sản xuất và Kinh doanh VinFast đang chính thức tiến hành hoạt động sản xuất, lắp ráp xe điện, xe chạy bằng pin, thì chưa có doanh nghiệp nào triển khai lĩnh vực ô tô điện hóa. Nhìn chung, các dòng xe điện hóa chưa phổ biến rộng rãi tại Việt Nam.

Đánh giá về lĩnh vực xe sử dụng nhiên liệu sạch, cụ thể trong đó có xe điện, Phó Cục trưởng Cục Công nghiệp (Bộ Công Thương) – ông Phạm Tuấn Anh cho biết, hiện nay chỉ có VinFast tiên phong cho dòng xe ô tô điện “Made in Vietnam” và đã chào bán mẫu ô tô điện đầu tiên tại Việt Nam mang tên VF e34 vào tháng 3/2021. Cũng theo công bố của hãng này, đã có 25.000 đơn đặt hàng cho VF e34 trong khoảng thời gian rất ngắn. Trong tháng 1/2022, VinFast đã bàn giao gần 2.000 xe cho các khách hàng đặt mua ô tô điện đầu tiên tại Việt Nam. Về phía VinFast, việc nghiên cứu xây dựng một nhà máy sản xuất pin LFP ngay tại Việt Nam là một trong các nỗ lực nhằm mang lại một hệ sinh thái năng lượng sạch, góp phần nội địa hóa phát triển các dòng ô tô điện thông minh và tự chủ chuỗi cung ứng.

Ngoài ra, Mitsubishi cũng là doanh nghiệp đã từng đưa mẫu xe điện về Việt Nam thử nghiệm, nghiên cứu khả thi; Mitsubishi đã có hai chương trình nghiên cứu chung với Cục Công nghiệp và Sở Công Thương Đà Nẵng về tính ứng dụng cao trong việc sử dụng xe BEV và PHEV tại Việt Nam…Hay KIA cũng đã có kế hoạch lắp ráp xe điện tại nhà máy Thaco. Bên cạnh đó, Honda Việt Nam đang triển khai hợp tác với trường Đại học Bách khoa để nghiên cứu việc sử dụng xe Hybrid, thu được những kết quả rất tích cực về tiêu chí tiêu thụ nhiên liệu và mức độ phát thải.

Việt Nam khuyến khích sản xuất xe thân thiện môi trường (xe tiết kiệm nhiên liệu, xe hybrid, xe sử dụng nhiên liệu sinh học, xe chạy điện, xe chạy bằng pin…). Dù vậy, đến nay vẫn chưa có một lộ trình rõ ràng cho việc phát triển, chuyển đổi sang loại xe này dù đó là xu hướng vận tải cần phát triển trong tương lai.

Tập trung thúc đẩy 3 trụ cột chính

Ông Phạm Tuấn Anh cho rằng, việc phát triển xe điện phụ thuộc rất nhiều vào 3 vấn đề chính (gồm khuôn khổ hành trang pháp lý, chính sách hỗ trợ của các quốc gia; các biện pháp khuyến khích bổ sung để bảo vệ doanh số bán xe điện khỏi suy thoái kinh tế, số lượng các mẫu xe điện được mở rộng và giảm tối đa giá pin); trong đó chính sách đóng vai trò tiên quyết.

Theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công Thương đã và đang phối hợp với các bộ, ngành, hiệp hội, doanh nghiệp xây dựng báo cáo trình Thủ tướng Chính phủ về hoạt động phát triển ngành ô tô điện hóa. Trong đó: Định hướng cụ thể lộ trình phát triển sản xuất; các giải pháp chính sách hỗ trợ; phân công quyền hạn, trách nhiệm của các bộ, ngành và các cơ quan liên quan trong việc phát triển ngành công nghiệp ô tô điện tại Việt Nam.

Mới đây, Văn phòng Chính phủ truyền đạt ý kiến của Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành về việc đề xuất nghiên cứu chiến lược ngành công nghiệp ô tô theo xu hướng thế giới. Trước đó, Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) đã có văn bản gửi Phó Thủ tướng Chính phủ về việc đề xuất Chiến lược ngành công nghiệp ô tô Việt Nam theo xu hướng toàn cầu, góp phần thực hiện có hiệu quả cam kết của Việt Nam tại COP26.

Bên cạnh chính sách hỗ trợ cho hoạt động sản xuất xe điện hóa tại Việt Nam như ưu đãi thuế môi trường, áp dụng thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt cho tùy dòng xe căn cứ vào mức phát thải, Chính phủ cũng áp dụng giảm lệ phí trước bạ để khuyến khích việc sử dụng xe điện. Cùng với đó là chính sách hỗ trợ đầu tư xây dựng mạng lưới trạm sạc nhanh có thể sử dụng được cho xe của nhiều thương hiệu, trước tiên là tại các thành phố lớn và các điểm dừng chân trên các quốc lộ trải dài cả nước.

Bộ Công Thương đang phối hợp với các bộ, ngành có liên quan xây dựng thúc đẩy Chiến lược phát triển ngành ô tô điện hóa Việt Nam giai đoạn đến năm 2035, tầm nhìn đến năm 2050, với một trong các trọng tâm là phát triển lĩnh vực ô tô điện, ô tô thân thiện với môi trường, bắt kịp xu thế chung của thế giới.